ԱՆՁՆԱԳԻՐ

                   ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԱԿՆԱՐԿ

 Վայոց Ձորի մասին առաջին տեղեկությունները հիշատակվում են պատմահայր Մովսես Խորենացու «Հայոց պատմություն» գրքի էջերում` Վարդանանքի հերոսապատման կապակցությամբ հիշատակելով Հովսեփ Վայոցձորցի կաթողիկոսի մասին` որպես ազատագրական շարժման ղեկավարներից մեկին, որը հանդիսանալով Մեսրոպ Մաշտոցի առաջին աշակերտներից` Վայոց Ձորում է բացել այդ տարածքի առաջին դպրոցը:
 Ըստ VII դարի «Աշխարհացույցի»` Վայոց Ձորը սահմանակից է եղել արևելքից` Արցախի Վայկունք և Սյունյաց Ծղունք, արևմուտքից` Այրարատի Արած, Ործաձոր, հյուսիսից` Սյունյաց Գեղարքունիքի և Սոդի, հարավից` Այրարատի Շարուր գավառներին:
 Վենետիկյան միաբանության կարկառուն դեմք, մեծ ազգագրագետ Հայր Ղևոնդ Ալիշանը Վայոց Ձորի անվան ծագումնաբանությունը կապում է ահեղ երկրաշարժի հետ, որը տևել է 40 օր` «Երկիրն ահեղ դողոցով անդունդներից բարձրանում էր վեր և այնտեղ, իբր ծովի ալիք, փշրվում էր: Լեռները տապալվում էին, պատերը հիմքից քանդվում, տուն ու գեղեցիկ ապարանքները բնակիչների համար դառնում էին գերեզման: Կտրվում էին աղբյուրները, կորչում էին գետերը, գետինն ամեն տեղ դողում էր: Մարդկանց ձայնը լսվում էր անդունդներում և սգում «Վայոց Ձոր», որտեղ կորան 10000 մարդ, այդ պատճառով էլ կոչվեց Վայոց Ձոր»:

(Ալիշան Մ.Հ.Հ. Ղևոնդեան «Սիսական» տեղագրություն)

Հայտնի չէ, թե Վայոց Ձորը Ուրարտական-Այրարատյան պետության կազմում եղել է թե ոչ, բայց հայտնի է, որ հայկական պետականության ամենավաղ ժամանակներից հանդիսացել է նրա անբաժան գավառներից մեկը:
Վայոց Ձորը իր տարածքով տարբեր դարաշրջաններում տարբեր իշխանական ենթակայություն է ունեցել: Հայտնի է, որ Այրարատյան (Ուրարտական) թագավորությանժամանակ, Քրիստոսիցառաջ ( Ք.ա.) 11-րդդարում, եղելէԵրվանդունիների, իսկՔ.ա 2-րդդարիվերջինմտել է Արտաշեսյան թագավորության մեջ: Տարբեր թվերին եղել է Սյունիքի, Հայկական Մարզպանության, 990-991 թթ. Անիի թագավորության, իսկ 12-13-րդ դդ. Զաքարյանների իշխանության ներքո:
 Մինչև թուրքական ցեղերի տիրապետությունը կազմում էր Օրբելյան և Պռոշյան իշխանների սեփականությունը: Նախասովետական շրջանում` 1850 թ. սկսած մտնում էր Երևանի նահանգի Շարուր-Դարալագյազի գավառի մեջ: Այստեղ սովետական կարգերը հաստատվել են 1921թ-ին: 1921-29թ-ին մտնում էր Դարալագյազի գավառի մեջ։

Վայքը գտնվում է Արփա գետի աջ ափին Եղեգնաձոր-Ջերմուկ խճուղու վրա, հարթավայրում, Երասխ ե/կ-ից 75կմ, իսկ Երևանից 139կմ հեռավորության վրա: Ձգվում է մոտ 1.5կմ երկարությամբ: Կլիման չորային է, հր և հս պատած է լեռներով, շրջակայքում կան անտառներ:

                             Արտավան

1.Միջմարզային ճանապարհի վերակառուցում 6,5 կմ

2.Գյուղամիջյան ճանապարհների վերանորոգում 2,7 կմ

3.Ոռոգման ջրի ներքին ցանցի կոռուցում

4.Ջերմոցի վերակառուցում

5.Խմելու ջրի կապտաժների վերանորոգում և ցանկապատում

6.Դաշտամիջյան ճանապարհների վերանորոգում

7.Փողոցային լուսավորության Էլեկտրոլամպերի համալրում - 5 հատ

Զեդեայի հիմնական դպրոց

1.Գունավոր տպիչ

2.Համակարգիչ

3.Պահարան/դասասենյակների/ 5 հատ

4.Աթոռ համակարգչի - 5 հատ

5.Բազմաֆունկցիոնալ տպիչ